Toespraak Burgermeester Paul Depla - vereniging 1e poolse pantser divisie nederland

Nederland heeft het afgelopen jaar in het teken gestaan van 75 jaar vrede en 75 jaar vrijheid. Voor ons in Breda lag het accent op de maand oktober. Want Breda werd op 29 oktober 1944 bevrijd. We hebben vorig jaar in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander en President Duda uitgebreid gevierd dat we sindsdien in vrede en vrijheid leven. Roman Figiel, Marian Slowinski en Edward Semrau waren daar ook bij aanwezig. Veteranen die in hun jonge jongensjaren met gevaar voor hun leven voor onze vrijheid hebben gestreden. Helaas zijn deze 3 veteranen ons dit jaar ontvallen. Wellicht heeft u gezien dat de afgelopen week de Grote Kerk blauw werd uitgelicht. Daarmee hebben we aandacht besteed aan het 75-jarige bestaan van de Verenigde Naties. Al 75 jaar maken de Verenigde Naties zich sterk voor internationale solidariteit en een gezamenlijke inzet voor vrede en veiligheid. Deze corona pandemie, die mensen wereldwijd raakt, toont des te meer aan dat we internationaal verbonden zijn.

En dat solidariteit en zorgzaamheid voor elkaar een groot verschil kan maken. Ik vind het belangrijk om stil te staan bij de bevrijding van Breda. Ook nu het coronavirus een streep heeft getrokken door de gebruikelijke herdenkingsplechtigheden op het ereveld aan de Ettensebaan en op de erebegraafplaats aan de Vogelenzanglaan. Stil te staan bij vrede, onze vrijheid en onze democratie. In de huidige samenleving betekent het opkomen voor vrede, vrijheid en democratie het slaan van bruggen en een open vizier hebben. Niet meteen te oordelen, maar te bedenken: heb ik het wel bij het rechte eind? Heb ik mijn oordeel niet te snel klaar? Dat is ook het gevaar van de huidige samenleving, van social media. Meteen een oordeel te hebben en mee te gaan in het oordeel van gelijkgestemden. Juist kritisch te zijn, zelfreflectie toe te passen en verbinding te maken zorgt ervoor dat vrede en vrijheid kunnen blijven bestaan. Want het is belangrijk dat iedereen beseft dat VREDE EN VRIJHEID NIET GEWOON is.

Vrede en vrijheid in Europa en hopelijk ook in andere delen van de wereld, want we zijn samen verantwoordelijk voor onze vrijheid,  onze democratie. Ik vind het ook belangrijk om erbij stil te staan dat we onze vrijheid te danken hebben aan de soldaten van de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Stanislaw Maczek. Dat Nederland bevrijd is door bondgenoten. Alfons Jaranowski en Franciszek Kowalski, 2 soldaten die de bevrijding van Breda met hun leven hebben moeten bekopen op het moment dat de opmars al was ingezet. Ze liggen naast elkaar begraven op het ereveld aan de Ettensebaan. Het was oktober 1944 en de eerste Polen waren al in Breda aangekomen. De eerste bewoners durfden zich op straat te vertonen want ze waren eindelijk bevrijd. Onverwachts viel een Duitse granaat in de Molengrachtstraat. Alfons Jaranowski, Franciszek Kowalski en de Bredase Frans van Lierop werden door deze granaat gedood. Frans van Lierop was nog maar 16 jaar oud en deze dappere Poolse strijders waren nog maar 28 en 31 jaar oud. Slachtoffers van deze oorlog. Voorbeelden van Poolse soldaten die onze vrede, onze vrijheid, onze democratie met hun eigen leven hebben moeten bekopen.

Dames en heren, Ik vind het belangrijk dat we ons blijven realiseren dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is. Ze wordt juist in een tijd van toenemende polarisatie een steeds actueler vraagstuk. Bewuste polarisering, die groepen tegen elkaar opzet. Steeds vaker wordt geprobeerd om de vrijheid van de ander in te perken, omdat de mening niet aanstaat, het geloof niet aanstaat, de geaardheid niet aanstaat. Om vrede en vrijheid te behouden moeten we hard werken. Hard werken aan tolerantie en verdraagzaamheid. Hard werken aan een samenleving voor iedereen.

Dank u wel.

Paul Depla

Breda, okt 2020