Stanislaw Maczek - vereniging 1e poolse pantser divisie nederland
Hoofdmenu:
Stanislaw Maczek
Levensbeschrijving van Generaal Stanisław Wladisław Maczek.
Versie 9a mrt ‘24
Statieportret van Generaal-majoor Maczek 1)Galicië
Stanisław Wladysław Maczek werd op 31 maart 1892 geboren in het stadje Szczerzec bij Lemberg (Lwów/Львов/Львів/Lviv),
Galicië, in de toenmalige dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije als zoon van Witold Maczek en Anny Czernych.
Hij groeide op in een Pools Rooms-katholiek patriottisch gezin: vier zoons volgden een militaire loopbaan; zijn drie broers zullen helaas sneuvelen; zijn tweelingbroer Franek aan het Russische front in WOI, Janek de middelste broer in de Pools-Russische oorlog om onafhankelijkheid van 1919-1921, Karol, de jongste aan het Italiaanse front in WOI.
Zijn vader was advocaat in Drohobyz. Voor de jaarlijkse wintervakantie ging de familie naar Zakopane in de Tatra.1)
Stanisław Wladysław Maczek werd op 31 maart 1892 geboren in het stadje Szczerzec bij Lemberg (Lwów/Львов/Львів/Lviv),
Galicië, in de toenmalige dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije als zoon van Witold Maczek en Anny Czernych.
Hij groeide op in een Pools Rooms-katholiek patriottisch gezin: vier zoons volgden een militaire loopbaan; zijn drie broers zullen helaas sneuvelen; zijn tweelingbroer Franek aan het Russische front in WOI, Janek de middelste broer in de Pools-Russische oorlog om onafhankelijkheid van 1919-1921, Karol, de jongste aan het Italiaanse front in WOI.
Zijn vader was advocaat in Drohobyz. Voor de jaarlijkse wintervakantie ging de familie naar Zakopane in de Tatra.1)
Stanisław Maczek als gymnasiumstudent in Drohobycz2)Na het behalen van het gymnasiumdiploma studeerde hij van 1910 tot 1914 filosofie, psychologie en Poolse filologie aan de Jan Kazimierz universiteit in Lwów. Vlak voor zijn afstuderen werd hij in juli 1914 opgeroepen voor militaire dienst. Later, tijdens ziekteverlof in het voorjaar van 1918, zal hij zijn studie met goed gevolg voltooien.
Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij door de Oostenrijks-Hongaarse regering gemobiliseerd en na training en opleiding als Tiroler Schützen in Graz, Oostenrijk, werd hij eerst als vaandrig en later als luitenant bij het 2e Landesschützenregiment ingezet aan het Russische front en al snel overgeplaatst naar het Italiaanse Front in de Alpen, hij raakte twee maal gewond en werd onderscheiden voor verdienste en dapperheid.
Over de sfeer aan de universiteiten stelt hij dat je twee keuzes had na je studie: of je kwam terecht in het legioen, of als reserveofficier in een Oostenrijks regiment. ”We werden allen gevoed met de patriottische gedachten in de gespannen atmosfeer van de hogere en middelbare scholen in Klein Polen.” Hij zou zich aangesloten hebben bij het legioen als hij niet eerst door het Oostenrijkse leger was opgeroepen.2)
Tijdens zijn studie werd hij lid van de vereniging Poolse paramilitaire scouts (Związek Strzelecki) die was opgericht in 1910 in Lwów. Activiteiten waren o.a. schieten, skiën, kaartlezen, tochten uitzetten , politieke-en sociale omgang . In zijn Oostenrijkse dienstplicht ontwikkelde hij zijn talent verder en had plezier in het militair zijn en belangrijker hij had er succes mee.3)
Na de wapenstilstand van 4 nov. 1918 en ineenstorting van de Habsburgse monarchie reisde hij in burger uit Wenen en meldde zich in Krosno bij een Pools inschrijfbureau voor officieren.
Poolse onafhankelijkheidsstrijd
In 1919 en 1920 was hij, aanvankelijk als luitenant, later als kapitein in het leger van de nieuwe Poolse republiek
(II Rzeczpospolita Polska), betrokken bij acties rond Lwów, eerst tegen het Oekraïense en later tegen het Rode-Sovjet leger. Maczek ontwikkelde een nieuwe tactiek voor de infanterie: Zware mitrailleurs, mortieren en veel handgranaten werden samen met manschappen vervoerd met paard en wagen zodat ze uitgerust en snel op het slagveld kwamen. De vliegende compagnie stormtroepen (‘lotna kompanie’) was eerder dan de vijand verwachtte op locatie en had de mogelijkheid tot een verrassende flankaanval. Door de behaalde successen, groeide de eenheid al snel uit tot een bataljon met tankettes, tanks en artillerie. Voor zijn tactische uitvoering en moed ontving hij het Kruis voor Dapperheid (Krzyż Walecznych) en de Orde Viruti Militari V klasse (Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari).4)
Interbellum
Na de wapenstilstand van 1920 kwam zijn leven in rustiger vaarwater. Hij deed staffuncties bij diverse onderdelen en volgde verschillende cursussen. In 1922 werd hij op 30-jarige leeftijd majoor. Van 1924 tot 1927 volgde hij de Hogere Krijgsschool in Warschau. Op 30 oktober 1927 krijgt hij promotie tot luitenant-kolonel (podpułkownik) en volgden functies als commandant van verschillende regimenten.5)
Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij door de Oostenrijks-Hongaarse regering gemobiliseerd en na training en opleiding als Tiroler Schützen in Graz, Oostenrijk, werd hij eerst als vaandrig en later als luitenant bij het 2e Landesschützenregiment ingezet aan het Russische front en al snel overgeplaatst naar het Italiaanse Front in de Alpen, hij raakte twee maal gewond en werd onderscheiden voor verdienste en dapperheid.
Over de sfeer aan de universiteiten stelt hij dat je twee keuzes had na je studie: of je kwam terecht in het legioen, of als reserveofficier in een Oostenrijks regiment. ”We werden allen gevoed met de patriottische gedachten in de gespannen atmosfeer van de hogere en middelbare scholen in Klein Polen.” Hij zou zich aangesloten hebben bij het legioen als hij niet eerst door het Oostenrijkse leger was opgeroepen.2)
Tijdens zijn studie werd hij lid van de vereniging Poolse paramilitaire scouts (Związek Strzelecki) die was opgericht in 1910 in Lwów. Activiteiten waren o.a. schieten, skiën, kaartlezen, tochten uitzetten , politieke-en sociale omgang . In zijn Oostenrijkse dienstplicht ontwikkelde hij zijn talent verder en had plezier in het militair zijn en belangrijker hij had er succes mee.3)
Na de wapenstilstand van 4 nov. 1918 en ineenstorting van de Habsburgse monarchie reisde hij in burger uit Wenen en meldde zich in Krosno bij een Pools inschrijfbureau voor officieren.
Poolse onafhankelijkheidsstrijd
In 1919 en 1920 was hij, aanvankelijk als luitenant, later als kapitein in het leger van de nieuwe Poolse republiek
(II Rzeczpospolita Polska), betrokken bij acties rond Lwów, eerst tegen het Oekraïense en later tegen het Rode-Sovjet leger. Maczek ontwikkelde een nieuwe tactiek voor de infanterie: Zware mitrailleurs, mortieren en veel handgranaten werden samen met manschappen vervoerd met paard en wagen zodat ze uitgerust en snel op het slagveld kwamen. De vliegende compagnie stormtroepen (‘lotna kompanie’) was eerder dan de vijand verwachtte op locatie en had de mogelijkheid tot een verrassende flankaanval. Door de behaalde successen, groeide de eenheid al snel uit tot een bataljon met tankettes, tanks en artillerie. Voor zijn tactische uitvoering en moed ontving hij het Kruis voor Dapperheid (Krzyż Walecznych) en de Orde Viruti Militari V klasse (Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari).4)
Interbellum
Na de wapenstilstand van 1920 kwam zijn leven in rustiger vaarwater. Hij deed staffuncties bij diverse onderdelen en volgde verschillende cursussen. In 1922 werd hij op 30-jarige leeftijd majoor. Van 1924 tot 1927 volgde hij de Hogere Krijgsschool in Warschau. Op 30 oktober 1927 krijgt hij promotie tot luitenant-kolonel (podpułkownik) en volgden functies als commandant van verschillende regimenten.5)
Op 25 juni 1928 trouwde hij met Zofia Kuryś, ze kregen twee kinderen in Polen, Renata in 1929 en Andrzej in 1934, een derde kind, Małgorzatą (Margaret) zal in Schotland geboren worden.6)
Trouwfoto van kolonel Maczek en Zofia Kuryś3)In oktober 1938 werd hij, inmiddels bevorderd tot kolonel (pułkownik) als commandant benoemd van de 10e Gemotoriseerde Cavalerie Brigade (10. Brygada Kawalerii), een volledig gemotoriseerde onafhankelijke eenheid bestaande uit bereden infanterie op motoren en vrachtwagens, tanks, pantserwagens, machinegeweren, artillerie, genie en technische dienst.7)
Tweede Wereldoorlog Polen
Bij de Duitse inval, 1 september 1939 werd zijn brigade ingedeeld bij het Krakau Leger (Armia Kraków), in zuid Polen. Vergeefs vocht hij met zijn mannen tegen het XII Panzer Korps van het Duitse XVIII Leger. Door snel en flexibel in de verdediging, strijd te leveren onder terugtrekking van zijn eenheid tegen de Duitse overmacht, wist hij de opmars van de Duitsers te vertragen en respect af te dwingen bij de vijand, die zijn eenheid de “Schwarze Brigade” noemde, naar hun zwarte leren jassen. Nadat ook de Sovjet-Unie op 17 september Polen was binnengevallen kreeg Maczek, die op dat moment in de omgeving van Lwów was, opdracht uit te wijken naar Hongarije. Daar werd hij met zijn brigade geïnterneerd. Van de 3000 man waarmee hij op 1 september startte, passeerde de helft in de namiddag van 19 september 1939, in volle bepakking, de grens met Hongarije.8)
Maczek had het geluk dat zijn gezin zich bevond bij zijn schoonouders in Stanisławów, vlak in de buurt. Hij zorgde ervoor dat ook zij met hem mee gingen. Met achterlating van de uitrusting, met hulp van de Poolse diplomaten en een oog toeknijpen van de Hongaren reisden zijn gezin en hij verder per trein, in burger gekleed, via Joegoslavië en Italië naar Frankrijk.9)
Voor deze veldtocht ontving hij de Orde Viruti Militari IV klasse (Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari).
Frankrijk
In Frankrijk werd hij per 15 november 1939 bevorderd tot Brigade-generaal (generał brigady) door opperbevelhebber generaal Sikorski, met de opdracht in Coetquidan de daar verzamelde Polen te organiseren. Om met een nieuw leger, zodra als het kon, terug te keren naar Polen.10) In het voorjaar van 1940 kreeg hij opdracht tot het vormen van een Poolse Gemotoriseerde Lichte Divisie (Division Lègère Mecanique).11
Tweede Wereldoorlog Polen
Bij de Duitse inval, 1 september 1939 werd zijn brigade ingedeeld bij het Krakau Leger (Armia Kraków), in zuid Polen. Vergeefs vocht hij met zijn mannen tegen het XII Panzer Korps van het Duitse XVIII Leger. Door snel en flexibel in de verdediging, strijd te leveren onder terugtrekking van zijn eenheid tegen de Duitse overmacht, wist hij de opmars van de Duitsers te vertragen en respect af te dwingen bij de vijand, die zijn eenheid de “Schwarze Brigade” noemde, naar hun zwarte leren jassen. Nadat ook de Sovjet-Unie op 17 september Polen was binnengevallen kreeg Maczek, die op dat moment in de omgeving van Lwów was, opdracht uit te wijken naar Hongarije. Daar werd hij met zijn brigade geïnterneerd. Van de 3000 man waarmee hij op 1 september startte, passeerde de helft in de namiddag van 19 september 1939, in volle bepakking, de grens met Hongarije.8)
Maczek had het geluk dat zijn gezin zich bevond bij zijn schoonouders in Stanisławów, vlak in de buurt. Hij zorgde ervoor dat ook zij met hem mee gingen. Met achterlating van de uitrusting, met hulp van de Poolse diplomaten en een oog toeknijpen van de Hongaren reisden zijn gezin en hij verder per trein, in burger gekleed, via Joegoslavië en Italië naar Frankrijk.9)
Voor deze veldtocht ontving hij de Orde Viruti Militari IV klasse (Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari).
Frankrijk
In Frankrijk werd hij per 15 november 1939 bevorderd tot Brigade-generaal (generał brigady) door opperbevelhebber generaal Sikorski, met de opdracht in Coetquidan de daar verzamelde Polen te organiseren. Om met een nieuw leger, zodra als het kon, terug te keren naar Polen.10) In het voorjaar van 1940 kreeg hij opdracht tot het vormen van een Poolse Gemotoriseerde Lichte Divisie (Division Lègère Mecanique).11
Frankrijk, Coëtquidan, winter 1939-40 brigade generaal Maczek met majoor Skibiński4)Ingehaald door de feiten, (de inval op Nederland, België en later Frankrijk) nam hij in mei het commando van de
10e Pantser-cavalerie brigade (10 Brygady Kawalerii Pancernej / 10éme Brigade de cavalerie blindée), gevormd uit de restanten van zijn vroegere brigade aangevuld met Poolse militairen die gevlucht waren uit andere onderdelen, Poolse dienstplichtigen uit Frankrijk en vrijwilligers met een Poolse achtergrond.12)
Ten zuidoosten van Parijs vocht hij een reeds bij voorbaat verloren strijd (het Franse leger was inmiddels grotendeels ingestort) tussen 13-17 juni 1940 tegen het Duitse leger. Bij het Kanaal van Bourgondië voerde hij een nachtaanval uit om in de stad Montbard de Duitse linie te doorbreken. Wegens gebrek aan brandstof en munitie zag hij zich gedwongen de strijd te staken ten noorden van Dijon.13)
Na de capitulatie van Frankrijk op 22 juni, kreeg de brigade het bevel om hun materieel te vernietigen en naar Engeland uit te wijken om van daaruit de strijd voort te zetten.
Constant het gevaar van krijgsgevangenschap trotserend, volgde voor Generaal Maczek een voettocht, dwars door de Duitse linies en Vichi-Frankrijk; waarbij hij even op adem kwam in Marseille op 14 juli 1940.14)
Daarna met de boot naar Algiers en per trein naar Casablanca, waar hij herenigd werd met zijn gezin. Verder met weer een boot naar Lissabon, vertrok hij vandaar per vliegtuig naar Bristol, waar hij aankwam op 21 september 1940.15)
Groot-Brittanië
Hij meldde zich bij het 1e Poolse Korps in Schotland en kreeg het bevel over de 2e Infanteriebrigade (2 Brygady Strelców).
Tijdens een vergadering van hoge staf officieren in Gask op 14 februari 1942 werd o.a. de mogelijkheid besproken tot het oprichten van een pantserdivisie. Zeven dagen later ontving Maczek van de Poolse minister van oorlog, Generaal Wladysław Sikorski, een telegram met de opdracht voor het oprichten en vormen van de Eerste Poolse Pantserdivisie.16) Na een reorganisatie, werd de divisie gereed geacht voor de strijd, ondanks een tekort van 2-3000 man op de vereiste 16.000 man organieke sterkte.
10e Pantser-cavalerie brigade (10 Brygady Kawalerii Pancernej / 10éme Brigade de cavalerie blindée), gevormd uit de restanten van zijn vroegere brigade aangevuld met Poolse militairen die gevlucht waren uit andere onderdelen, Poolse dienstplichtigen uit Frankrijk en vrijwilligers met een Poolse achtergrond.12)
Ten zuidoosten van Parijs vocht hij een reeds bij voorbaat verloren strijd (het Franse leger was inmiddels grotendeels ingestort) tussen 13-17 juni 1940 tegen het Duitse leger. Bij het Kanaal van Bourgondië voerde hij een nachtaanval uit om in de stad Montbard de Duitse linie te doorbreken. Wegens gebrek aan brandstof en munitie zag hij zich gedwongen de strijd te staken ten noorden van Dijon.13)
Na de capitulatie van Frankrijk op 22 juni, kreeg de brigade het bevel om hun materieel te vernietigen en naar Engeland uit te wijken om van daaruit de strijd voort te zetten.
Constant het gevaar van krijgsgevangenschap trotserend, volgde voor Generaal Maczek een voettocht, dwars door de Duitse linies en Vichi-Frankrijk; waarbij hij even op adem kwam in Marseille op 14 juli 1940.14)
Daarna met de boot naar Algiers en per trein naar Casablanca, waar hij herenigd werd met zijn gezin. Verder met weer een boot naar Lissabon, vertrok hij vandaar per vliegtuig naar Bristol, waar hij aankwam op 21 september 1940.15)
Groot-Brittanië
Hij meldde zich bij het 1e Poolse Korps in Schotland en kreeg het bevel over de 2e Infanteriebrigade (2 Brygady Strelców).
Tijdens een vergadering van hoge staf officieren in Gask op 14 februari 1942 werd o.a. de mogelijkheid besproken tot het oprichten van een pantserdivisie. Zeven dagen later ontving Maczek van de Poolse minister van oorlog, Generaal Wladysław Sikorski, een telegram met de opdracht voor het oprichten en vormen van de Eerste Poolse Pantserdivisie.16) Na een reorganisatie, werd de divisie gereed geacht voor de strijd, ondanks een tekort van 2-3000 man op de vereiste 16.000 man organieke sterkte.
Schotland , Forfar 1942, zoon Andrzej met zijn vader5) Schotland, 1943 Generaal Maczek
poserend voor een Crusader-command tank6)
Normandië
Op 6 juni 1944 is de invasie op de stranden van Normandië .Eind juli 1944 stak Generaal Maczek en zijn 1e Pantserdivisie Het Kanaal over naar Frankrijk.
In augustus 1944 speelde de divisie een cruciale rol in het afsluiten van de vluchtroute van het Duitse 7eLeger en 5ePantser Leger bij Chambois en Mont Ormel ten zuiden van Falaise. Als Poolse steenbrokken in een stromende Duitse rivier plaatste Maczek zijn gevechtsgroepen, ze begonnen stenen te gooien en ze hielden stand tot de rivier was afgedamd.17)
In augustus 1944 speelde de divisie een cruciale rol in het afsluiten van de vluchtroute van het Duitse 7eLeger en 5ePantser Leger bij Chambois en Mont Ormel ten zuiden van Falaise. Als Poolse steenbrokken in een stromende Duitse rivier plaatste Maczek zijn gevechtsgroepen, ze begonnen stenen te gooien en ze hielden stand tot de rivier was afgedamd.17)
Normandie 1944: Generaal Maczek in zijn Cromwell-command bekijkt een stafkaart,
Aan boord van zijn Cromwell “Hela”, rechts van hem Kolonel Stankiewicz Chef-Staf Divisie8
samen met Kolonel Majewski,
commandant 10e Pantserbrigade, achter hen, Ritmeester Czarnecki, officier operaties7)
Nederland
Na een snelle opmars door Frankrijk, België en Zeeuws-Vlaanderen in september, werd de divisie in oktober verplaatst naar Turnhout, om de strijd in noordelijke richting te vervolgen tot en met Moerdijk-Geertruidenberg. Hierna stokt de geallieerde aanval aan de Maas en gaat de divisie in Noord-Brabant als reserve de winter in. De bevrijding van Breda op 29 oktober 1944 was één van generaal Maczek's grootste successen.
Er was een pauze in gevechtshandelingen, wel vielen er nog steeds slachtoffers door het patrouille-lopen en infiltraties. Tijdens de winter vestigde generaal Maczek zijn hoofdkwartier in Hotel de Kroon aan de Boschstraat in Breda. Op 30 oktober 1944 ontving Maczek van burgemeester van Slobbe voor zijn hele divisie het Bredase ereburgerschap. Op 25 november bezocht maarschalk Montgomery Breda samen met bevelhebbers van de 21e Leger groep. Tijdens een bijeenkomst in de grote zaal van het Casino aan de Reigersstraat, ontving Maczek van Montgomery de Distinguised Service Order en reikte hij namens de Poolse president, aan Montgomery het zilveren kruis Virtuty Military uit.18) Vijf dagen later zal generaal Eisenhower een bezoek brengen aan de divisie. Begin 1945 werd Generaal Maczek uitgenodigd om samen met een ere-eskadron aanwezig te zijn in Parijs en op 26 februari ontving hij van generaal Juin, de Franse chef staf het Legion d’Honneur Commandeur op de Place de l’Etoile voor de Arce de Triompfe.19)
Vanaf 6 april 1945 ging het verder en speelde de divisie een belangrijke rol bij de bevrijding van grote delen van oost Drenthe en Groningen. Als in maart de bruggen over de Rijn gelegd zijn bij Rees en Wesel, gaat de divisie naar noordoost Nederland; na 18 april zal de divisie afbuigen richting Duitsland.20)
Duitsland
Sluitstuk van de veldtocht van de 1e Poolse Pantserdivisie, die begon in Normandië, wordt de capitulatie van de grote Duitse marinebasis Wilhelmshafen.
Generaal Maczek werd op 5 mei uitgenodigd om deel te nemen aan de ceremonie van de overgave van alle Duitse troepen in Ostfriesland, in de sector van het IIe Canadese Corps. Op het hoofdkwartier van generaal Guy Simmonds
in Bad Zwischenahn ontving hij samen met zijn mede commandanten de lokale Duitse bevelvoerder. Pas bij het voorlezen van de voorwaarden tot onvoorwaardelijke overgave (unconditional surrender), waarbij de Poolse divisie ook als bezettingsmacht werd opgenoemd, toonde de Duitse delegatie voor het eerst enige emotie.21)
Ná de oorlog: Schotland
Op 20 mei overhandigde Maczek het bevel van de divisie aan Brigadegeneraal Klemens Rudnicki en vertrok naar Schotland, drie dagen eerder had hij zijn benoeming ontvangen als commandant van het 1e Poolse korps.
Voor zijn inzet en prestaties als commandant ontving hij van de Britse overheid het Lidmaatschap in de Orde van het Bad
(6 jan. 1943) en het Commandeurskruis in de Orde van het Britse Rijk. De President van de Poolse regering in ballingschap, Władysław Raczkiewicz kende hem op 5 januari 1945 het Commandeurskruis in de Orde van Virtuti Militari toe, “voor uitstekend initiatief gecombineerd met bekwame en effectieve bevelvoering over de 1ste Pantserdivisie bij Chambois en de unieke benutting van het achtervolgen van de vijand helemaal tot Breda”.
In september 1945 volgde zijn bevordering tot Generaal-majoor (generał dywizji) met anciënniteit vanaf 1 juni 1945. 22)
Intussen werd in 1946 om een geleidelijke overgang van militair naar burger, waarbij de keuze van vestiging erna vrij was, door de Britten het Resttlement Corps (Pools Hervestigingskorps -Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia) opgezet , waarin ook de generaal zal toetreden; de demobilisatie van Poolse strijdkrachten nam een aanvang. Hierop reageerde het Warschau regiem door het staatsburgerschap te ontnemen van 7 generaals, w.o. Maczek en 75 hoofdofficieren.23)
De oorspronkelijk balans was veranderd. Churchill werd bij nieuwe verkiezingen weggestemd. Het bestaansrecht van een Pools leger in Groot Brittannië werd niet meer door het westen ondersteund. De nieuwe Britse regering erkende het communistisch Pools regiem als wettelijke vertegenwoordiger (5 juli 1945), de London regering werd nog enkel getolereerd. De Koude Oorlog deed zijn intrede. Het IJzeren Gordijn verdeelde Europa tussen west en oost. De propaganda van de Volksrepubliek Polen ging door met publiceren van leugens en smaad.24) Triest was dat een deel van deze leugens voor waarheid werd overgenomen door de Britse pers, ook hadden Britse vakbonden groot bezwaar tegen het toetreden van zoveel Poolse nú burgers tot de Britse maatschappij.
Edinburg
In 1949 werd ook Maczek gedemobiliseerd, hij is inmiddels 57 jaar en ondanks pleidooien van Churchill en Montgomery zal hij bij zijn ontslag wel een premie, maar geen pensioen ontvangen.
Om politieke redenen werd hem, net als Generaal Sosabowski, een Brits pensioen ontzegd.25)
Volgens sinds kort opengestelde bronnen kreeg hij, in het geheim, ondersteuning in vorm van een generaals-pensioen van de Nederlandse overheid vanaf omstreeks 1952. In 1962 werd nog geld ingezameld in Nederland voor dekken van de kosten van vervoer van de familie en de medische behandeling voor de zwaar lichamelijk gehandicapte Margaret.26)
Toch zal Maczek tot op hoge leeftijd blijven werken om in zijn levensonderhoud voorzien; de kosten voor de dagelijkse verzorging van Margaret drukten zwaar op het te besteden budget. Met eenvoudige banen (bus conducteur, pompbediende, barman) hield hij contact met de buitenwereld. Als een van zijn mannen een drankje bij hem bestelde, wilde het gebeuren dat dit gepaard ging met een “in de houding en saluut” uit eerbied voor zijn herder (baca) uit de oorlog.
Terug gaan naar zijn geboortegrond was geen optie. Lwów heette nu Lviv en lag inmiddels in de Socialistische Sovjetrepubliek Oekraïense. Als eervol, integer en hoog onderscheiden beroepsofficier was het onmogelijk onder een stalinistisch, communistisch, niet democratisch regiem te moeten leven. Teruggaan naar Polen betekende erkenning van dit regiem, een regiem wat hij als tijdelijk beschouwde, als vazalstaat, provincie van de Sovjet-Unie.
Hij vestigde zich samen met zijn gezin in de Schotse hoofdstad Edinburgh.
Hij onthield zich van politieke uitspraken, bemoeide zich niet met de onrust binnen Poolse regering van Londen, leefde sober en ondersteunde zijn gezin. Daar schreef hij zijn memoires, uitgegeven in 1961 onder de titel "Od podwody do czolga". (Van paardenwagen tot tank). In het Frans in 1967 uitgegeven, in het Nederlands in 1990.
In 1964 maakte hij een tour langs de slagvelden van zijn divisie en werd in alle steden ontvangen als een grote held. Hiervoor moest hij wel als ‘vreemdeling’ zijnde, een speciaal reisdocument aanvragen bij de Britse regering.27)
Er was een pauze in gevechtshandelingen, wel vielen er nog steeds slachtoffers door het patrouille-lopen en infiltraties. Tijdens de winter vestigde generaal Maczek zijn hoofdkwartier in Hotel de Kroon aan de Boschstraat in Breda. Op 30 oktober 1944 ontving Maczek van burgemeester van Slobbe voor zijn hele divisie het Bredase ereburgerschap. Op 25 november bezocht maarschalk Montgomery Breda samen met bevelhebbers van de 21e Leger groep. Tijdens een bijeenkomst in de grote zaal van het Casino aan de Reigersstraat, ontving Maczek van Montgomery de Distinguised Service Order en reikte hij namens de Poolse president, aan Montgomery het zilveren kruis Virtuty Military uit.18) Vijf dagen later zal generaal Eisenhower een bezoek brengen aan de divisie. Begin 1945 werd Generaal Maczek uitgenodigd om samen met een ere-eskadron aanwezig te zijn in Parijs en op 26 februari ontving hij van generaal Juin, de Franse chef staf het Legion d’Honneur Commandeur op de Place de l’Etoile voor de Arce de Triompfe.19)
Vanaf 6 april 1945 ging het verder en speelde de divisie een belangrijke rol bij de bevrijding van grote delen van oost Drenthe en Groningen. Als in maart de bruggen over de Rijn gelegd zijn bij Rees en Wesel, gaat de divisie naar noordoost Nederland; na 18 april zal de divisie afbuigen richting Duitsland.20)
Duitsland
Sluitstuk van de veldtocht van de 1e Poolse Pantserdivisie, die begon in Normandië, wordt de capitulatie van de grote Duitse marinebasis Wilhelmshafen.
Generaal Maczek werd op 5 mei uitgenodigd om deel te nemen aan de ceremonie van de overgave van alle Duitse troepen in Ostfriesland, in de sector van het IIe Canadese Corps. Op het hoofdkwartier van generaal Guy Simmonds
in Bad Zwischenahn ontving hij samen met zijn mede commandanten de lokale Duitse bevelvoerder. Pas bij het voorlezen van de voorwaarden tot onvoorwaardelijke overgave (unconditional surrender), waarbij de Poolse divisie ook als bezettingsmacht werd opgenoemd, toonde de Duitse delegatie voor het eerst enige emotie.21)
Ná de oorlog: Schotland
Op 20 mei overhandigde Maczek het bevel van de divisie aan Brigadegeneraal Klemens Rudnicki en vertrok naar Schotland, drie dagen eerder had hij zijn benoeming ontvangen als commandant van het 1e Poolse korps.
Voor zijn inzet en prestaties als commandant ontving hij van de Britse overheid het Lidmaatschap in de Orde van het Bad
(6 jan. 1943) en het Commandeurskruis in de Orde van het Britse Rijk. De President van de Poolse regering in ballingschap, Władysław Raczkiewicz kende hem op 5 januari 1945 het Commandeurskruis in de Orde van Virtuti Militari toe, “voor uitstekend initiatief gecombineerd met bekwame en effectieve bevelvoering over de 1ste Pantserdivisie bij Chambois en de unieke benutting van het achtervolgen van de vijand helemaal tot Breda”.
In september 1945 volgde zijn bevordering tot Generaal-majoor (generał dywizji) met anciënniteit vanaf 1 juni 1945. 22)
Intussen werd in 1946 om een geleidelijke overgang van militair naar burger, waarbij de keuze van vestiging erna vrij was, door de Britten het Resttlement Corps (Pools Hervestigingskorps -Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia) opgezet , waarin ook de generaal zal toetreden; de demobilisatie van Poolse strijdkrachten nam een aanvang. Hierop reageerde het Warschau regiem door het staatsburgerschap te ontnemen van 7 generaals, w.o. Maczek en 75 hoofdofficieren.23)
De oorspronkelijk balans was veranderd. Churchill werd bij nieuwe verkiezingen weggestemd. Het bestaansrecht van een Pools leger in Groot Brittannië werd niet meer door het westen ondersteund. De nieuwe Britse regering erkende het communistisch Pools regiem als wettelijke vertegenwoordiger (5 juli 1945), de London regering werd nog enkel getolereerd. De Koude Oorlog deed zijn intrede. Het IJzeren Gordijn verdeelde Europa tussen west en oost. De propaganda van de Volksrepubliek Polen ging door met publiceren van leugens en smaad.24) Triest was dat een deel van deze leugens voor waarheid werd overgenomen door de Britse pers, ook hadden Britse vakbonden groot bezwaar tegen het toetreden van zoveel Poolse nú burgers tot de Britse maatschappij.
Edinburg
In 1949 werd ook Maczek gedemobiliseerd, hij is inmiddels 57 jaar en ondanks pleidooien van Churchill en Montgomery zal hij bij zijn ontslag wel een premie, maar geen pensioen ontvangen.
Om politieke redenen werd hem, net als Generaal Sosabowski, een Brits pensioen ontzegd.25)
Volgens sinds kort opengestelde bronnen kreeg hij, in het geheim, ondersteuning in vorm van een generaals-pensioen van de Nederlandse overheid vanaf omstreeks 1952. In 1962 werd nog geld ingezameld in Nederland voor dekken van de kosten van vervoer van de familie en de medische behandeling voor de zwaar lichamelijk gehandicapte Margaret.26)
Toch zal Maczek tot op hoge leeftijd blijven werken om in zijn levensonderhoud voorzien; de kosten voor de dagelijkse verzorging van Margaret drukten zwaar op het te besteden budget. Met eenvoudige banen (bus conducteur, pompbediende, barman) hield hij contact met de buitenwereld. Als een van zijn mannen een drankje bij hem bestelde, wilde het gebeuren dat dit gepaard ging met een “in de houding en saluut” uit eerbied voor zijn herder (baca) uit de oorlog.
Terug gaan naar zijn geboortegrond was geen optie. Lwów heette nu Lviv en lag inmiddels in de Socialistische Sovjetrepubliek Oekraïense. Als eervol, integer en hoog onderscheiden beroepsofficier was het onmogelijk onder een stalinistisch, communistisch, niet democratisch regiem te moeten leven. Teruggaan naar Polen betekende erkenning van dit regiem, een regiem wat hij als tijdelijk beschouwde, als vazalstaat, provincie van de Sovjet-Unie.
Hij vestigde zich samen met zijn gezin in de Schotse hoofdstad Edinburgh.
Hij onthield zich van politieke uitspraken, bemoeide zich niet met de onrust binnen Poolse regering van Londen, leefde sober en ondersteunde zijn gezin. Daar schreef hij zijn memoires, uitgegeven in 1961 onder de titel "Od podwody do czolga". (Van paardenwagen tot tank). In het Frans in 1967 uitgegeven, in het Nederlands in 1990.
In 1964 maakte hij een tour langs de slagvelden van zijn divisie en werd in alle steden ontvangen als een grote held. Hiervoor moest hij wel als ‘vreemdeling’ zijnde, een speciaal reisdocument aanvragen bij de Britse regering.27)
Breda,29 oktober 1969. Bij de viering van 25 jaar bevrijding rijdt Generaal Maczek,
onder grote publieke belangstelling, in een pantservoertuig door de Generaal Maczekstraat.9)
Breda, oktober 1981. Generaal Maczek legt een krans
op de Poolse erebegraafplaats aan de Vogelenzanglaan in 't Ginneken. 10)
De communistisch Poolse regering weigerde zowel de rol van de Poolse strijders in het westen te erkennen als ook de rol van het Sovjetleger in de september oorlog van 1939.
De autoriteiten van de Volksrepubliek Polen herstelden zijn staatsburgerschap op 23 november 1971. Generaal Maczek negeerde zowel het ingestelde als het herstelde staatsburgerschap.28)
Pogingen tot toenadering van president Jaruzelski (1985-89) werden door Maczek afgewezen: hij wilde zijn naam niet in verband gebracht hebben met een communistisch dictator.
De autoriteiten van de Volksrepubliek Polen herstelden zijn staatsburgerschap op 23 november 1971. Generaal Maczek negeerde zowel het ingestelde als het herstelde staatsburgerschap.28)
Pogingen tot toenadering van president Jaruzelski (1985-89) werden door Maczek afgewezen: hij wilde zijn naam niet in verband gebracht hebben met een communistisch dictator.
Met zijn ingetogen houding groeide hij uit tot de niet-officiële leider van de Poolse gemeenschap in Schotland.29)
Jarenlang wijdde Maczek zich aan veteranenactiviteiten. Het werd de essentie van zijn leven. Hij was de voorzitter van de Światowy Związek Kół Oddziałowych Dywizji (Wereld Associatie van de 1ePantserdivisie ) omdat hij graag contacten had met zijn voormalige soldaten en de behoefte voelde om de veteranengemeenschap te helpen. Aan het eind van zijn leven was bij erevoorzitter van deze vereniging, blij dat hij nog van nut was. Hoewel de vereniging de hoofdzetel in Londen had, kwamen de leden nog steeds bij hem langs om - zoals in de oude soldaten tijd –niet enkel voor zijn handtekening op documenten maar vroegen ook om advies en instructies.30)
De terugkerende vieringen van de bevrijding in de diverse door de divisie bevrijde steden was een goede reden om deze te bezoeken: m.n. in Breda was generaal Maczek aanwezig in october 1945,1949, 1954,1964,1969, 1977 en 1981(89 jaar!). Een bijzondere reis was een bezoek aan Monte Casino en Rome in 1979, waar hij samen met zijn vrouw op audiëntie ging bij Karol Woityla, Paus Johannes Paulus II.
Volledige erkenning en eerherstel uit Polen volgde pas na de val van de Muur. Al snel volgden in Polen biografieën die wél de waarheid schreven en niets verzwegen over generaal Maczek.
Jarenlang wijdde Maczek zich aan veteranenactiviteiten. Het werd de essentie van zijn leven. Hij was de voorzitter van de Światowy Związek Kół Oddziałowych Dywizji (Wereld Associatie van de 1ePantserdivisie ) omdat hij graag contacten had met zijn voormalige soldaten en de behoefte voelde om de veteranengemeenschap te helpen. Aan het eind van zijn leven was bij erevoorzitter van deze vereniging, blij dat hij nog van nut was. Hoewel de vereniging de hoofdzetel in Londen had, kwamen de leden nog steeds bij hem langs om - zoals in de oude soldaten tijd –niet enkel voor zijn handtekening op documenten maar vroegen ook om advies en instructies.30)
De terugkerende vieringen van de bevrijding in de diverse door de divisie bevrijde steden was een goede reden om deze te bezoeken: m.n. in Breda was generaal Maczek aanwezig in october 1945,1949, 1954,1964,1969, 1977 en 1981(89 jaar!). Een bijzondere reis was een bezoek aan Monte Casino en Rome in 1979, waar hij samen met zijn vrouw op audiëntie ging bij Karol Woityla, Paus Johannes Paulus II.
Volledige erkenning en eerherstel uit Polen volgde pas na de val van de Muur. Al snel volgden in Polen biografieën die wél de waarheid schreven en niets verzwegen over generaal Maczek.
Schotland, Edinburgh 1992,generaal Maczek aan de deur van zijn huis 11)
Monument 1e Pantserdivisie op het Placu Inwalidow in Warsawa, onthuld 30 september 199512)
Zeeuws Vlaanderen, Terneuzen: Het op 16 september 2022 onthulde monument van Generaal Maczek,
aan de Westerschelde.13)
Een van de laatste officiële daden op 27 november 1990 van de President van de republiek Polen in Ballingschap Ryszard Kaczorowski was de akte van benoeming tot de rang van Luitenant Generaal (generał broni). Het was het bewijs van de niet-aflatende erkenning en herinnering van de emigratiegemeenschap voor de prestaties en positie van de man die betrokken was bij de strijd van de Poolse natie om te overleven.31)
De eerste democratisch gekozen president Lech Walęsa van de nieuwe (3e)Poolse Republiek zorgde ervoor dat hem
op 19 januari 1994 de hoogste Poolse orde werd toegekend: Orderem Orła Białego; de Orde van de Witte Adelaar.32)
Overlijden
Generaal Maczek overleed op 11 december 1994 in Edinburg.
Nooit meer zou hij naar Polen terugkeren. Hij werd 102 jaar oud.
Na een uitvaartmis in Edinburg op 21 december werd de kist met het lichaam van de generaal per vliegtuig naar Nederland (Gilze-Rijen) vervoerd. Op 23 december was er een dienst in de Grote Kerk van Breda en werd hij aan het hoofd van zijn mannen bijgezet op de Militaire Erebegraafplaats van Breda.33)
In Polen ( én bij ons) worden hij en zijn divisie geëerd en herdacht met postzegels, munten en penningen; standbeelden, musea, monumenten, naamgeving van straten, parken, scholen, scoutinggroepen, tulpen, en overname van de tradities door hedendaagse Poolse leger eenheden.
De eerste democratisch gekozen president Lech Walęsa van de nieuwe (3e)Poolse Republiek zorgde ervoor dat hem
op 19 januari 1994 de hoogste Poolse orde werd toegekend: Orderem Orła Białego; de Orde van de Witte Adelaar.32)
Overlijden
Generaal Maczek overleed op 11 december 1994 in Edinburg.
Nooit meer zou hij naar Polen terugkeren. Hij werd 102 jaar oud.
Na een uitvaartmis in Edinburg op 21 december werd de kist met het lichaam van de generaal per vliegtuig naar Nederland (Gilze-Rijen) vervoerd. Op 23 december was er een dienst in de Grote Kerk van Breda en werd hij aan het hoofd van zijn mannen bijgezet op de Militaire Erebegraafplaats van Breda.33)
In Polen ( én bij ons) worden hij en zijn divisie geëerd en herdacht met postzegels, munten en penningen; standbeelden, musea, monumenten, naamgeving van straten, parken, scholen, scoutinggroepen, tulpen, en overname van de tradities door hedendaagse Poolse leger eenheden.
In Edinburgh, werd in 2018 een bronzen beeld van generaal Maczek op de binnenplaats van de City Chambers in de Royal Mile, onthuld in aanwezigheid van de zoon én de kleindochter van generaal Maczek professor Andrzej Maczek en Karolina Maczek Skillen.14)
Zijn zoon professor Andrzej Maczek zal, tot aan zijn overlijden in Sheffield op 16 juli 2023; de rol van de generaal op dezelfde ingetogen wijze overnemen op bijeenkomsten en herdenkingen. Later sluit de dochter van Renata, Karola Maczek-Skillen, de kleindochter van de generaal zich bij hem aan.
___________________________
Belangrijke onderscheidingen van Generaal Maczek
Order Orła Białego (Orde van de Witte Adelaar)
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari(V) (Zilveren kruis in de Orde Virtuti Militari (militaire deugd)
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari(IV) (Gouden Kruis in de Orde Virtuti Militari)
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari(III)( Ridderkruis in de Orde Virtuti Militari)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (Officier in de Orde Polonia Restituta)
Wielka Wstęga z gwiazdą orderu Odrodzenia Polski - Polonia Restituta (Grootkruis in de Orde Polonia Restituta )
(herstel van de Poolse onafhankelijkheid)
Krzyż Walecznych 1920-1939 (Kruis voor Dapperheid 1920-1939)
Krzyż Walecznych 1939-1945 (Kruis voor Dapperheid 1939-1945)
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (Gouden Kruis voor Verdienste met Zwaarden)
Medal Wojska za Wojne 1939-45 (Oorlogsmedaille 1939-1945)
Grand Officier de l’Ordre de la Couronne - Grootofficier in de Kroonorde van België
Croix de Guerre 1940 avec Palme - Oorlogskruis met Palm (B)
Legion d’Honneur Commandeur (Commandeur in het Franse Legioen van Eer)
Croix de Guerre 1940 avec Palme (Oorlogskruis met Palm (F)
Médaille Commémorative de la guerre (1939-1945) avec barette ‘France’(Franse Herinneringsmedaille aan de 2e W.O.
met gesp ‘France’)
Companion in the Order of the Bath (CB) (Lid in de Orde van het Bad (VK)
Distinguished Service Order(DSO) (Orde van Voorname Dienst(VK)
Honorary Commander in the Order of the British Empire( OBE) (Commandeur in de Orde van het Britse Rijk)
Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau
Tiszt Románia Csillaga érdemrend (Officier in de Orde van de Ster van Roemenië)
1939-1945 Campain Star (Campagne Ster 1939-1945 (VK)
France and Germany Star (Frankrijk en Duitsland Ster (VK)
Defence Medal 1939-1945 (Defensie medaille 1939-1945 (VK)
War Medal 1939-1945 (Oorlog medaille 1939-1945 (VK)
___________________________
Belangrijke onderscheidingen van Generaal Maczek
Order Orła Białego (Orde van de Witte Adelaar)
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari(V) (Zilveren kruis in de Orde Virtuti Militari (militaire deugd)
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari(IV) (Gouden Kruis in de Orde Virtuti Militari)
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari(III)( Ridderkruis in de Orde Virtuti Militari)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (Officier in de Orde Polonia Restituta)
Wielka Wstęga z gwiazdą orderu Odrodzenia Polski - Polonia Restituta (Grootkruis in de Orde Polonia Restituta )
(herstel van de Poolse onafhankelijkheid)
Krzyż Walecznych 1920-1939 (Kruis voor Dapperheid 1920-1939)
Krzyż Walecznych 1939-1945 (Kruis voor Dapperheid 1939-1945)
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (Gouden Kruis voor Verdienste met Zwaarden)
Medal Wojska za Wojne 1939-45 (Oorlogsmedaille 1939-1945)
Grand Officier de l’Ordre de la Couronne - Grootofficier in de Kroonorde van België
Croix de Guerre 1940 avec Palme - Oorlogskruis met Palm (B)
Legion d’Honneur Commandeur (Commandeur in het Franse Legioen van Eer)
Croix de Guerre 1940 avec Palme (Oorlogskruis met Palm (F)
Médaille Commémorative de la guerre (1939-1945) avec barette ‘France’(Franse Herinneringsmedaille aan de 2e W.O.
met gesp ‘France’)
Companion in the Order of the Bath (CB) (Lid in de Orde van het Bad (VK)
Distinguished Service Order(DSO) (Orde van Voorname Dienst(VK)
Honorary Commander in the Order of the British Empire( OBE) (Commandeur in de Orde van het Britse Rijk)
Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau
Tiszt Románia Csillaga érdemrend (Officier in de Orde van de Ster van Roemenië)
1939-1945 Campain Star (Campagne Ster 1939-1945 (VK)
France and Germany Star (Frankrijk en Duitsland Ster (VK)
Defence Medal 1939-1945 (Defensie medaille 1939-1945 (VK)
War Medal 1939-1945 (Oorlog medaille 1939-1945 (VK)
___________________________
Frankrijk, 6 augustus 1944
Met een bevelscommuniqué dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat, sprak generaal Maczek voor aanvang van de strijd in Normandië zijn mensen toe. Hij wilde hen motiveren, voorbereiden op de strijd tegen een taaie tegenstander die enkel in een bloedig gevecht vernietigd kon worden.
Dit laat zien dat de ervaren militair commandant die hij was, duidelijk wenste dat de komende strijd, hoe gruwelijk hij ook zou zijn, fair zou worden geleverd door zijn eigen mannen.
Hij benadrukte dat de barbaarse methoden van de vijand, niet met gelijke munt afgerekend mochten worden.
Hij gaf aan, dat de vijand bevochten zou gaan worden door een superieur uitgeruste en afgetrainde divisie als onderdeel van een strijdmacht, die de juiste motivatie en mentaliteit bezat en enkel als overwinnaar uit de strijd kon komen:
Dagorder no. 40 van de Divisiecommandant.34)
SOLDATEN VAN DE 1STE PANTSERDIVISIE!
Na 4 jaar zijn we terug in Frankrijk.
We zijn op Franse bodem geland om samen met Engeland en Amerika te vechten voor de Poolse zaak.
Toen we in juni 1940 Frankrijk verlieten, waren onze gelederen uitgedund, was onze toekomst onbekend en stonden we machteloos.
Vandaag, na 4 jaar werk op Britse bodem, zijn we begonnen aan onze strijdmars naar Polen.
De eerste etappe van deze mars is opnieuw Frankrijk.
Maar nu zijn de omstandigheden veranderd.
We komen hier op onze eigen kracht met een gevoel van trots.
We zijn trots omdat we tijdens de 5 oorlogsjaren niet zijn vernietigd en de wapens niet hebben neergelegd.
Integendeel, met nauwgezet en volhardend werk hebben we de Pantserdivisie opgericht, de eerste in de geschiedenis van ons leger. Deze divisie staat vandaag op het slagveld tegenover degenen die aan de hele wereld verkondigden dat we hadden opgehouden te bestaan.
We zijn sterk omdat we het beste materiaal van de geallieerden in onze divisie hebben.
We kennen de waarde van deze apparatuur en we weten hoe we deze goed moeten gebruiken.
Dat is fysieke kracht.
Bovendien brengen we iets naar het slagveld dat Duitsland vandaag niet heeft.
We brengen een enorme morele kracht mee.
We zijn ons er volledig van bewust dat we vechten voor een rechtvaardige zaak en dat de eerste glans van de overwinning al zichtbaar is.
En daarom zullen we, als we naar het eerste gevecht gaan, een rekening eisen voor de volledige 5 jaar van deze oorlog.
Voor Warschau, voor Kutno, voor Westerplatte en voor honderden en duizenden weerloze slachtoffers die stierven door toedoen van de indringer.
We zullen verantwoording eisen voor elk Pools leven dat de Duitsers hebben genomen.
Dit betekent echter niet dat u barbaarse vechtmethoden moet gebruiken.
Vecht zoals een Poolse soldaat altijd heeft gevochten in onze geschiedenis.
Vecht hard maar ridderlijk.
Voor onze eerste slag gaan we samen met de beste geallieerde divisies.
We weten wat we waard zijn en daarom wens ik u vandaag, als uw commandant, één ding:
Moge de Duitsers de eer om met ons te vechten met hun eigen bloed betalen.
En onthoud één ding allemaal.
Een soldaat vecht voor de vrijheid van vele naties - maar hij sterft enkel voor Polen.
We geloven allemaal dat Polen door ons harde werken zal herrijzen!
Commandant van de 1e Pantserdivisie
MACZEK, Brigadegeneraal
_________________________________________
Frankrijk, 6 augustus 1944
Met een bevelscommuniqué dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat, sprak generaal Maczek voor aanvang van de strijd in Normandië zijn mensen toe. Hij wilde hen motiveren, voorbereiden op de strijd tegen een taaie tegenstander die enkel in een bloedig gevecht vernietigd kon worden.
Dit laat zien dat de ervaren militair commandant die hij was, duidelijk wenste dat de komende strijd, hoe gruwelijk hij ook zou zijn, fair zou worden geleverd door zijn eigen mannen.
Hij benadrukte dat de barbaarse methoden van de vijand, niet met gelijke munt afgerekend mochten worden.
Hij gaf aan, dat de vijand bevochten zou gaan worden door een superieur uitgeruste en afgetrainde divisie als onderdeel van een strijdmacht, die de juiste motivatie en mentaliteit bezat en enkel als overwinnaar uit de strijd kon komen:
Dagorder no. 40 van de Divisiecommandant.34)
SOLDATEN VAN DE 1STE PANTSERDIVISIE!
Na 4 jaar zijn we terug in Frankrijk.
We zijn op Franse bodem geland om samen met Engeland en Amerika te vechten voor de Poolse zaak.
Toen we in juni 1940 Frankrijk verlieten, waren onze gelederen uitgedund, was onze toekomst onbekend en stonden we machteloos.
Vandaag, na 4 jaar werk op Britse bodem, zijn we begonnen aan onze strijdmars naar Polen.
De eerste etappe van deze mars is opnieuw Frankrijk.
Maar nu zijn de omstandigheden veranderd.
We komen hier op onze eigen kracht met een gevoel van trots.
We zijn trots omdat we tijdens de 5 oorlogsjaren niet zijn vernietigd en de wapens niet hebben neergelegd.
Integendeel, met nauwgezet en volhardend werk hebben we de Pantserdivisie opgericht, de eerste in de geschiedenis van ons leger. Deze divisie staat vandaag op het slagveld tegenover degenen die aan de hele wereld verkondigden dat we hadden opgehouden te bestaan.
We zijn sterk omdat we het beste materiaal van de geallieerden in onze divisie hebben.
We kennen de waarde van deze apparatuur en we weten hoe we deze goed moeten gebruiken.
Dat is fysieke kracht.
Bovendien brengen we iets naar het slagveld dat Duitsland vandaag niet heeft.
We brengen een enorme morele kracht mee.
We zijn ons er volledig van bewust dat we vechten voor een rechtvaardige zaak en dat de eerste glans van de overwinning al zichtbaar is.
En daarom zullen we, als we naar het eerste gevecht gaan, een rekening eisen voor de volledige 5 jaar van deze oorlog.
Voor Warschau, voor Kutno, voor Westerplatte en voor honderden en duizenden weerloze slachtoffers die stierven door toedoen van de indringer.
We zullen verantwoording eisen voor elk Pools leven dat de Duitsers hebben genomen.
Dit betekent echter niet dat u barbaarse vechtmethoden moet gebruiken.
Vecht zoals een Poolse soldaat altijd heeft gevochten in onze geschiedenis.
Vecht hard maar ridderlijk.
Voor onze eerste slag gaan we samen met de beste geallieerde divisies.
We weten wat we waard zijn en daarom wens ik u vandaag, als uw commandant, één ding:
Moge de Duitsers de eer om met ons te vechten met hun eigen bloed betalen.
En onthoud één ding allemaal.
Een soldaat vecht voor de vrijheid van vele naties - maar hij sterft enkel voor Polen.
We geloven allemaal dat Polen door ons harde werken zal herrijzen!
Commandant van de 1e Pantserdivisie
MACZEK, Brigadegeneraal
_________________________________________
Verwijzingen:
1.-.pp17, Potomski / pp17 Mcgilvray / pp11-12 Deimel
2.-.pp10-11, Maczek
3.-.pp13-17, Tomkowski
4.-.pp17-47, Maczek
1.-.pp17, Potomski / pp17 Mcgilvray / pp11-12 Deimel
2.-.pp10-11, Maczek
3.-.pp13-17, Tomkowski
4.-.pp17-47, Maczek
5.-.pp66, McGilvray
6.-.pp 27, Tomkowski / pp100, Potomski / pp65, Mcgilvray
7.-.115, Potomski
8.-.pp51-95, Maczek / https://pl.wikipedia.org/wiki/10_Brygada_Kawalerii
9.-.pp110-116, Maczek(nl)
10.-.pp118 maczek(nl) pp84, McGilvray/https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
11.-.pp 39, Tomkowski
12.-.https://fr.wikipedia.org/wiki/Participation_de_l’ Armée_polonaise_dans_la_bataille_de_France
13.-.pp160-197, Kurcz
14.-.pp121, Maczek
15.-.pp125, Maczek
16.-.pp135-137, Maczek
17.-.pp42-51, Szudek
18.-.pp215, Maczek
19.-.pp220, Maczek
20.-.pp1e.v., Bogdanowicz
21.-. pp280-281, Maczek(nl) / pp209, Mcgilvray
22.-. pp324, Potomski / pp70 Ziarski-Kernberg
23.-. pp163, Mieczkowski / pp336, Potomski
24.-.pp337, Potomski
25.-.pp.225, McGilvray
26.-.pp161-165, Huiskamp-
27.- pp336, Potomski
28.-.pp.379, Potomski
29.-.pp.232, McGilvray
30.-.pp.375, Potomski
31.-.pp. 383, Potomski
32.-.M19940141.pdf
33.-.pp233, McGilvray / pp392,.Potomski / pp42-43, Szudek
34.-.pp68, Grudziński
7.-.115, Potomski
8.-.pp51-95, Maczek / https://pl.wikipedia.org/wiki/10_Brygada_Kawalerii
9.-.pp110-116, Maczek(nl)
10.-.pp118 maczek(nl) pp84, McGilvray/https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
11.-.pp 39, Tomkowski
12.-.https://fr.wikipedia.org/wiki/Participation_de_l’ Armée_polonaise_dans_la_bataille_de_France
13.-.pp160-197, Kurcz
14.-.pp121, Maczek
15.-.pp125, Maczek
16.-.pp135-137, Maczek
17.-.pp42-51, Szudek
18.-.pp215, Maczek
19.-.pp220, Maczek
20.-.pp1e.v., Bogdanowicz
21.-. pp280-281, Maczek(nl) / pp209, Mcgilvray
22.-. pp324, Potomski / pp70 Ziarski-Kernberg
23.-. pp163, Mieczkowski / pp336, Potomski
24.-.pp337, Potomski
25.-.pp.225, McGilvray
26.-.pp161-165, Huiskamp-
27.- pp336, Potomski
28.-.pp.379, Potomski
29.-.pp.232, McGilvray
30.-.pp.375, Potomski
31.-.pp. 383, Potomski
32.-.M19940141.pdf
33.-.pp233, McGilvray / pp392,.Potomski / pp42-43, Szudek
34.-.pp68, Grudziński
Bronnen:
Bibiotheek Generaal Maczek Museum, Maczek Memorial, Breda
Bibiotheek Generaal Maczek Museum, Maczek Memorial, Breda
Bibliotheek NLDA-, Breda
Bogdanowicz ,Franio, 1e Poolse Pantserdivisie vanaf Moerdijk tot de verovering van Wilhelmshaven en de bezetting van Duitsland, in,
In het Spoor van de Divisie,: nr. 7-8,uitg. Vereniging 1e Poolse Pantserdivisie Nederland, Breda, 2005-2006
Deimel, Witold, The life and Career of General Stanisław Maczek, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History, The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
Englert, Juliusz.L-Barbarski, Krysztof: Generał Maczek, i żołnierze 1 dywizji pancernej, Polska Fundatia Kulturalna, London 1992.
Grudziński, Antoni, 1. DywizjaPancerna, Zarys Historyii Wojennej,nr. 34 Przeglądu Kawalerii i Broni Pancernej, London,1964
Huiskamp, Florian, Zonder Vrees en Zonder Verwijt, uitg. eigen beheer, Druk NLDA Repro, Breda, 2015
Kalwat, Wojciech, Kopcyński, Michał, , Generaal Stanislaw Maczek en zijn soldaten, vert. Catalogus van de tentoonstelling van het Pools Historisch
Museum, Warszawa, 2019
Kurcz, F.S., (F. Skibinski) The Black Brigade, Atlantis publ., Harrow, 1943
Maczek, Stanisław, Od Podwodu do Czołga, Wspomiénia Wojenne 1918-1945, Tomar Publishers, Edinburgh, 1961 (pl versie 1990)
Maczek, Stanisław Wladisław, Avec mes Blindés, Presses de la cité, Paris, 1967
Maczek, Stanisław Wladisław, Van Paardenwagen tot Tank, Van Ierland Uitgeverij, Breda, 2009
McGilvray, Ewan, Man of Steel and Honor: General Stanisław Maczek, Helion & Company Ltd, Solihull, 2012
Mieczkowski, Zbigniew,(pl-en) Ed., The Soldiers of General Maczek in World War II,
Foundation for the Commemoration of General Maczek First Polish Armoured Division, Warsaw-London,2004
Potomski, Piotr, Generał Broni Stanisław Władisław Maczek(1892-1994), Wydawnictwa Uniwerytetu, Warszawskiego, Warszawa, 2008
Ruczynski, Frans,Het aandeel van de Poolse Strijdkrachten in de bevrijding van Nederland-Udzial Polaków w wyzwoniu Hollandii, en,
Ewa van den Bergen-Makala , Generaal Maczek (1892-1994),in, Het aandeel van de Polen in de bevrijding van Nederland,
Ambassade van Polen, Den Haag, 2004
Szudek, P.A., The first Polish Armoured Division in the Second World War, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History, The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
Tomkowski, Zbigniew, Generał Maczek, Ypsilon sp. ,Warszawa 1994
Voorde, Johannes vande, Verbeke, Dirk, Vergeten Helden, Lannoo, Tielt, 2020
Ziarski-Kernberg, Tomasz, The Polish Community in Scotland since 1945, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History,
The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lviv
https://www.lwow.home.pl/semper/maczek.html
https://warhist.pl/biografie/stanislaw-maczek/
https://pl.wikipedia.org/wiki/10_Brygada_Kawalerii
https://fr.wikipedia.org/wiki/Participation_de_l’ Armée_polonaise_dans_la_bataille_de_France
https://www.tracesofwar.com/articles/5582/Maczek-Stanislaw.htm
M19940141.pdf//isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19940190141/O/M19940141.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://en.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://web.archive.org/web/20160807020844/http//www.polishsoldier.nl/
Fotoverantwoording:
1.- ŚwiatowyZjazd 1 Dywizji Pancernej ,Londyn 1989/pp28-29
2.- Potomski,Piotr, Generał Stanisław Maczek (1892-1994), Wyd. Uniwersytetu Warsawskiego, Warszawa, 2008/pp21
3.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp129
4.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp132
5.- Maczek, Stanisław, Odpodwody do czołga, Tomar Publishers, Edinburgh, 1961/pp146
6.- Magnuski,Janusz, Wozy Bojowe Polskich Sił Zbrojnych, 1940-1946, Wyd. Lampart, Warszawa 1998/pp91
7.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp135
8.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp136
9.- BN/De Stem website
10.- Johan van Gurp/archief BN/DeStem
11.- Pancerniak, Rok XXIX-Wresień-1992-Nr. 47/48/pp6
12.- ŚwiatowyZjazd 1 DywizjiPancernej ,Warszawa Żagan. 12.09.1999 r./pp67
13.- www.tracesofwar.nl/sights/142844/Monument-Generaal-Stanislaw-Maczek.htm
14.- Waldemar Kotula© BN/De Stem websitejeziorki.blogspot.com/2018/11/edinburghs-second-polish-statue.html
Bogdanowicz ,Franio, 1e Poolse Pantserdivisie vanaf Moerdijk tot de verovering van Wilhelmshaven en de bezetting van Duitsland, in,
In het Spoor van de Divisie,: nr. 7-8,uitg. Vereniging 1e Poolse Pantserdivisie Nederland, Breda, 2005-2006
Deimel, Witold, The life and Career of General Stanisław Maczek, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History, The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
Englert, Juliusz.L-Barbarski, Krysztof: Generał Maczek, i żołnierze 1 dywizji pancernej, Polska Fundatia Kulturalna, London 1992.
Grudziński, Antoni, 1. DywizjaPancerna, Zarys Historyii Wojennej,nr. 34 Przeglądu Kawalerii i Broni Pancernej, London,1964
Huiskamp, Florian, Zonder Vrees en Zonder Verwijt, uitg. eigen beheer, Druk NLDA Repro, Breda, 2015
Kalwat, Wojciech, Kopcyński, Michał, , Generaal Stanislaw Maczek en zijn soldaten, vert. Catalogus van de tentoonstelling van het Pools Historisch
Museum, Warszawa, 2019
Kurcz, F.S., (F. Skibinski) The Black Brigade, Atlantis publ., Harrow, 1943
Maczek, Stanisław, Od Podwodu do Czołga, Wspomiénia Wojenne 1918-1945, Tomar Publishers, Edinburgh, 1961 (pl versie 1990)
Maczek, Stanisław Wladisław, Avec mes Blindés, Presses de la cité, Paris, 1967
Maczek, Stanisław Wladisław, Van Paardenwagen tot Tank, Van Ierland Uitgeverij, Breda, 2009
McGilvray, Ewan, Man of Steel and Honor: General Stanisław Maczek, Helion & Company Ltd, Solihull, 2012
Mieczkowski, Zbigniew,(pl-en) Ed., The Soldiers of General Maczek in World War II,
Foundation for the Commemoration of General Maczek First Polish Armoured Division, Warsaw-London,2004
Potomski, Piotr, Generał Broni Stanisław Władisław Maczek(1892-1994), Wydawnictwa Uniwerytetu, Warszawskiego, Warszawa, 2008
Ruczynski, Frans,Het aandeel van de Poolse Strijdkrachten in de bevrijding van Nederland-Udzial Polaków w wyzwoniu Hollandii, en,
Ewa van den Bergen-Makala , Generaal Maczek (1892-1994),in, Het aandeel van de Polen in de bevrijding van Nederland,
Ambassade van Polen, Den Haag, 2004
Szudek, P.A., The first Polish Armoured Division in the Second World War, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History, The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
Tomkowski, Zbigniew, Generał Maczek, Ypsilon sp. ,Warszawa 1994
Voorde, Johannes vande, Verbeke, Dirk, Vergeten Helden, Lannoo, Tielt, 2020
Ziarski-Kernberg, Tomasz, The Polish Community in Scotland since 1945, in, Stachura Peter ed. , Themes of Modern Polish History,
The Polish Social and Educational Society, Glasgow 1992.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lviv
https://www.lwow.home.pl/semper/maczek.html
https://warhist.pl/biografie/stanislaw-maczek/
https://pl.wikipedia.org/wiki/10_Brygada_Kawalerii
https://fr.wikipedia.org/wiki/Participation_de_l’ Armée_polonaise_dans_la_bataille_de_France
https://www.tracesofwar.com/articles/5582/Maczek-Stanislaw.htm
M19940141.pdf//isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19940190141/O/M19940141.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://en.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Maczek
https://web.archive.org/web/20160807020844/http//www.polishsoldier.nl/
Fotoverantwoording:
1.- ŚwiatowyZjazd 1 Dywizji Pancernej ,Londyn 1989/pp28-29
2.- Potomski,Piotr, Generał Stanisław Maczek (1892-1994), Wyd. Uniwersytetu Warsawskiego, Warszawa, 2008/pp21
3.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp129
4.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp132
5.- Maczek, Stanisław, Odpodwody do czołga, Tomar Publishers, Edinburgh, 1961/pp146
6.- Magnuski,Janusz, Wozy Bojowe Polskich Sił Zbrojnych, 1940-1946, Wyd. Lampart, Warszawa 1998/pp91
7.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp135
8.- Tomkowski, Zbigniew, GenerałMaczek, Ypsylon, Warszawa, 1994/pp136
9.- BN/De Stem website
10.- Johan van Gurp/archief BN/DeStem
11.- Pancerniak, Rok XXIX-Wresień-1992-Nr. 47/48/pp6
12.- ŚwiatowyZjazd 1 DywizjiPancernej ,Warszawa Żagan. 12.09.1999 r./pp67
13.- www.tracesofwar.nl/sights/142844/Monument-Generaal-Stanislaw-Maczek.htm
14.- Waldemar Kotula© BN/De Stem websitejeziorki.blogspot.com/2018/11/edinburghs-second-polish-statue.html
